Vermoeidheid is één van de meest voorkomende klachten na kanker. Deze klachten kunnen langdurig aanhouden, soms zelfs enkele jaren na de diagnose. Dit heeft invloed op het fysiek uitvoeren van dagelijkse activiteiten, zoals fietsen, stofzuigen, sporten en het tillen van zware voorwerpen.
Daarnaast heeft vermoeidheid ook een grote impact op het cognitief functioneren. Bijna de helft van de (ex-)kankerpatiënten ervaart cognitieve klachten. Dit kan zich uiten in problemen met aandacht, geheugen, plannen, onthouden, overzicht houden, concentreren en het omgaan met prikkels.
Veel cliënten van ION ervaren eveneens deze klachten. Soms vragen ze zich af of ze dementie hebben, en of die problemen met het denken ooit wel weer overgaan.
Cognitieve piramide
De ‘cognitieve piramide’ is een schematische weergave van de verschillende functies van het brein.
De basis van deze piramide is aandacht: het binnenkomen van prikkels vanuit je zintuigen (horen/zien/proeven/voelen/ruiken) in het brein. De laag daarboven is informatieverwerking: het verwerken van de prikkels die het brein binnenkomen, deze worden ‘weggegooid’ of doorgestuurd naar het juiste hersengebied. Daarboven ligt het geheugen: de doorgestuurde informatie wordt opgeslagen in het korte- of langetermijngeheugen. In de top bevinden zich de executieve processen: de complexere functies van het brein, zoals plannen, timemanagement, snel schakelen tussen taken, nieuwe dingen leren, langdurige concentratie, organiseren, kritisch nadenken, emotieregulatie en flexibiliteit.
De piramide en energie
Energie stroomt van onderaf de piramide in. Eerst wordt energie ingezet voor aandacht. Als er energie overblijft, gaat dit naar informatieverwerking. Vervolgens gaat het overschot naar het geheugen en pas helemaal bovenaan naar de executieve processen. Dit betekent dat bij een tekort aan energie de piramide veel kleiner wordt (zie rode lijn in de afbeelding). Door vermoeidheid kan de piramide zo klein zijn dat functies als concentreren, organiseren en plannen nauwelijks meer mogelijk zijn.
Meer weten?
Dit is in het kort de relatie tussen energie en de functies van het brein. Voor wie hier meer over wil leren, of handvatten zoekt om met vermoeidheid beter om te gaan in het dagelijks leven, is het mogelijk een intakegesprek aan te vragen bij onze ergotherapeut Janne.
